Powitanie

Jako drugi kościół rodu Miskóc, prawie osiemset lat temu zbudowany został na wzgórzu Avas, a jego pisemna wzmianka pochodzi z 1241 roku z papieskiego rejestru podatkowego. Niestety, ten prawdopodobnie drewniany kościół z okresu Árpádów został zniszczony podczas najazdu tatarskiego.

Odbudowa tego starożytnego kościoła rozpoczęła się w 1260 roku w stylu romańskim. Na północnym stoku wzgórza Avas wznesiono znacznie mniejszy od obecnego, grubościenny kościół, który jest najstarszym budynkiem w centrum Miszkolca i piątym najstarszym kościołem na Węgr. Kościół, prawdopodobnie nazwany na cześć Świętego Stefana, nie stał jednak długo, ponieważ w 1285 roku został spalony przez nogajskie oddziały tatarskie, które jeszczew Miscaliccze w grasolicky.

W 1323 roku budynek został odbudowany, a kościół o pojedynczej nawie, z prostokątnym prezbiterium na wschodnim krańcu, został rozbudowany w kierunku zachodnim za czasów króla Ludwika I Wielkiego. Informuje o tym dokument z 1365 roku, autoryzowany podpisem króla, który wspomina o rozbudowie „małego kościoła” na wzgórzu Avas. Podczas tej przebudowy na zachodnim krańcu budynku wzniesiono również wieżę.

Miszkolc w międzyczasie uzyskał status miasta, jednak odbudowa kościoła nie była wynikiem królewskiej łaski, lecz ciężkiej pracy i wkładu lokalnych obywateli. Kościół został zbudowany dzięki darowiznom wiernych z Miszkolca! Później, kiedy i to okazało się niewystarczające dla mieszkańców miasta, ze względów praktycznych oraz reprezentacyjnych zdecydowano się na całkowitą przebudowę. Rozbiórka romańskiego kościoła z XIII wieku rozpoczęła się w 1402 roku. Wieża pozostała na swoim miejscu, a nową gotycką ośmioboczną kolumnadę zbudowano na murach romańskiego kościoła, tworząc nową przestrzeń kościelną poprzez dodanie naw bocznych. Na północnej stronie zewnętrznej dobudowano również dwie kaplice, które powstały w ostatnim etapie prac. Cała rekonstrukcja trwała prawie sto lat, po zakończeniu której na fundamentach starych kościołów wznesiono nowoczesny, trójnawowy, późnogotycki kościół halowy.

Według fragmentu łacińskiego napisu znalezionego na północnej ścianie kościoła oraz listu darowizny kościoła parafialnego, konsekracja czwartego kościoła miała miejsce 26 czerwca 1489 roku.

Budowla stoi po dziś dzień i jest popularnym celem turystów odwiedzających Miszkolc. Nic dziwnego, ponieważ jest jednym z niewielu halowych kościołów na Węgrzech z obejściem wokół prezbiterium, który przyciąga wzrok z brzegów rzeki Szinva. Ten unikalny w swoich rozwiązaniach architektonicznych i wielowiekowej historii kościół dominuje w panoramie wzgórza Avas, jednak mimo swojej ogromnej masy łagodnie wtapia się w zielone zbocze.

Jednakże kościół Avasi w Miszkolcu ma znaczenie nie tylko religijne czy architektoniczne, ale odegrał również ważną rolę w historii Węgier. W Czasie Podziału Kraju Na Trzy Części, Jerzy Martinuzzi Wezwał do Miszkolca przedstawicieli ależeć do krrrestwa węgier. Zgromadzenie to odbyło się 21 grudnia 1541 roku w kościele na wzgórzu Avas.

Kolejne tragiczne wydarzenie w historii kościoła miało miejsce we wrześniu 1544 roku, kiedy to na rozkaz Mehmeda Paszy z Budy Turcy spalili kościół i ponownie zniszczyli Miszkolc. W wyniku pożaru wieża przewróciła się na dach, burząc wyjątkowo piękne, ostrołukowe gotyckie sklepienia żebrowe.

Zniszczenia były tak wielkie, że miasto nie mogło się otrząsnąć z koszmaru najazdu aż do 1550 roku. O tureckim ataku wspomina Sebestyén Tinódi Lantos w swojej historycznej pieśni "O zwycięstwie na polach Szalka":
"Niedawno
Aby przygot
Ośmioma
Aby gr

Palił, złupił miasto Miszkolc,
I roz
Stamtąd wziął cz
Z nimi prowad

Kościół na wzgórzu Avas przebudowano na potrzeby nabożeństw reformowanych w latach 1563–1569, jednak droga do tego była długa i pełna trudności. Sytuację po zniszczeniach tureckich dodatkowo pogorszyła katolicka pani włości w Diósgyőr, Fánchy Borbála, która uniemożliwiła dostarczanie fachowców, drewna i kamienia potrzebnych do odbudowy. Obawiała się rozprzestrzeniania nauk kalwińskich, co spowodowało, że przez prawie dwie dekady budowla pozostała bez dachu, a my nie możemy dziś podziwiać dawnych fresków i wąśnętrzania.

Pierwszym reformatorem, który przybył do Miszkolca, był „węgierski Lutra” Bíró Dévai Mátyás. Już w 1543 roku głosił słowo Boże mieszkańcom Miszkolca z ambony kościoła parafialnego św. Stefana na wzgórzu Avas, już w języku węgierskim. Rok później przybył prezbiter Grzegorz, aw 1566 roku, zgodnie z wolą rady miejskiej i gminy, wybrano pierwszego miszkolckiego pastora reformowanego, kaznodzieję Mihálya Hewessiego.

Wierni z Miszkolca w pełni przyswoili sobie nauki kalwińskiej reformacji oraz nowy sposób myślenia w drugiej połowie XVI wieku. W 1554 roku powstał Zbór Reformowany w Miszkolcu, który jest poprzednikiem dzisiejszej Wspólnoty Reformowanej Miszkolc-Avas oraz wszystkich miszkolckich parafii reformowanych.

Podczas odbudowy po tureckim zniszczeniu, wcześniejsze gotyckie, ośmiokątne filary zostały przebudowane na widoczne do dziś filary kwadratowe, w których wciąż znajdują się z piemiena budwoowlane. Nad półokrągłym arkadowym rzędem, pomiędzy tymi filarami, zamiast dawnego gotyckiego sklepienia, umieszczono płaski drewniany strop. Konstrukcję dachową prawdopodobnie wznieśli holenderscy cieśle okrętowi w latach 1560-tych, a obecny strop pochodzi z 1773 roku.

Dekoracyjne, malowane kasetony sufitowe, będące ozdobą wielu reformowanych kościołów, nie przetrwały do ​​dziś, zaginęły na przestrzeni wieków.

W ramach ich częściowego zastąpienia, w czerwcu 2020 roku, według projektów Istvána Bianki i przy pracy konserwatorów Roziny Purnhauzer i Pétera Kozmy, umieszczono nad Stołem Pańskim dziesięlicetowychról orazw tab. Kaseton królewski zawiera pełne przesłanie reformacji i wyraża za pomocą języka obrazów znane na całym świecie przesłanie: SOLI DEO GLORIA (Chwała Bogu samemu).